Wystawy czasowe

ZBY/WAR mistrz Warpechowski
Muzeum Zamkowe w Sandomierzu
6 VI – 30 IX 2025
Kuratorki: Kinga Kędziora i Anna Jeznach

Muzeum Zamkowe w Sandomierzu zaprasza na wystawę czasową zatytułowaną „ZBY/WAR mistrz Warpechowski”. Uroczysty wernisaż wystawy odbędzie się w dniu 6 czerwca 2025 r., o godz. 18.00 w Zamku Królewskim w Sandomierzu (ul. Zamkowa 12, Sandomierz).

Tytuł wystawy nawiązuje do charakterystycznego podpisu artysty na jego dziełach - ZBY/WAR, natomiast wykorzystane w tytule słowo "mistrz" jest bezpośrednim odniesieniem do tego, że był pionierem sztuki performance w Polsce oraz jednym z pierwszych performerów na świecie. Zbigniew Warpechowski: urodził się 1938 roku w Połoskach na Wołyniu, od 1985 r. mieszka i tworzy w Sandomierzu. Autor pionierskich w Polsce działań performatywnych, do których doszedł około 1967 roku, wychodząc od poezji i poezji ciała. W latach 1956-1962 studiował architekturę na Politechnice Krakowskiej, a w latach 1964-1965 na Wydziale Form Przemysłowych Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Swoją twórczość rozpoczął od malarstwa (1962), a następnie kontynuował ją poprzez poezję (1965), performance (1967), rozważania filozoficzne o sztuce (1973). Zrealizował kilkadziesiąt wystaw, ponad 320 performance w 26 krajach, jest autorem sześciu książek i dwóch tomów poezji. Od 1985 r. należy do Grupy Krakowskiej, był również współzałożycielem słynnej grupy Black Market, zrzeszającej 8 performerów z całego świata.

Zbigniew Warpechowski znany jest przede wszystkim jako performer, natomiast mniej jako malarz, rzeźbiarz, teoretyk sztuki czy poeta, dlatego w trzech salach wystaw czasowych zaprezentowanych zostanie ponad 80 różnych dzieł artysty, w tym m.in. malarstwo, rysunek, rzeźba, instalacje (obiekty artystyczne m.in. "Talerzowanie"), a także notatki, dokumentacje jego performance, a także fragmenty teksów i poezja. Odbiorca będzie miał szansę „wejść” do świata artysty, gdzie każdy gest i obiekt stają się śladami jego intelektualnych i emocjonalnych poszukiwań. Wystawa stanowi analizę filozoficznej postawy Warpechowskiego, w której sztuka pełni rolę lustra dla rzeczywistości oraz nośnika wartości moralnych i egzystencjalnych, odzwierciedla znaczenie sztuki w życiu "konserwatysty awangardowego" - Zbigniewa Warpechowskiego.

Na wystawie prezentowane są głównie obiekty pochodzące ze zbiorów Zbigniewa Warpechowskiego oraz obiekty i nagrania/materiały archiwalne wypożyczone z: Muzeum Narodowego w Warszawie, Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie Galerii Monopol w Warszawie, CSW Zamku Ujazdowskiego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK w Krakowie, Cricoteki – Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora, Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Współczesnego Wrocław, Mazowieckiego Centrum Sztuki Współczesnej ELEKTROWNIA w Radomiu, Galerii Arsenał w Białymstoku, Galerii Labirynt w Lublinie, Galerii Sztuki Współczesnej BWA w Sandomierzu, Muzeum Diecezjalnego Domu Długosza w Sandomierzu, Muzeum Sztuki w Łodzi, oraz z prywatnych kolekcji.

Wystawie towarzyszyć będzie okolicznościowy katalog, którego autorami są: Zbigniew Warpechowski, Anda Rottenberg, dr hab. Łukasz Ronduda, Anna Jeznach i Kinga Kędziora.

Patronat honorowy:
Hanna Wróblewska - Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Renata Janik - Marszałek Województwa Świętokrzyskiego

Patronat medialny:
Polska Agencja Prasowa, TVP Kultura, Magazyn Vogue Polska, Magazyn Szum, Kultura Wokół Nas, TVP 3 Kielce, Radio Kielce, Radio Leliwa, Radio Rekord, Tygodnik Nadwiślański wraz z portalem tyna.info.pl, STV.info, ITV Wisła.

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dofinansowano ze środków Województwa Świętokrzyskiego. Dofinansowano dzięki wsparciu finansowym VAN RIJ GALLERY, AS Ćmielów oraz Zakładu Inżynierii Kolejowej Sp. z .o.o. w Sandomierzu.

Uniwersał królewski zwołujący na sejmik w Opatowie szlachtę z województwa sandomierskiego datowany na jesień 1790 roku jest ponownie prezentowany w przestrzeni Sali Rycerskiej Muzeum Zamkowego w Sandomierzu.

Uniwersał, podpisany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, zwoływał szlachtę sandomierską na sejmik w 1790 roku w Opatowie, na którym dokonano wyboru nowych posłów na drugą kadencję Sejmu Wielkiego. Został skierowany do sądu grodzkiego, który mieścił się wówczas na Zamku Królewskim w Sandomierzu (obecnie siedziba Muzeum Zamkowego), gdzie wpisano go ksiąg grodzkich i następnie rozesłano go do wszystkich powiatów województwa. Po 201 latach od wystawienia uniwersału został on zakupiony przez Muzeum na aukcji antykwarycznej w 1991 roku i ponownie wrócił w mury sandomierskiego Zamku.

Ten cenny eksponat można zobaczyć do 18 maja 2025 roku.

Więcej o uniwersale przeczytasz TUTAJ

Nowa ekspozycja w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu: „Monety i banknoty kolekcjonerskie z przekazu Narodowego Banku Polskiego”.

Do 30 czerwca zapraszamy na wyjątkową wystawę prezentującą rzadkie i pięknie wykonane monety oraz banknoty kolekcjonerskie – na co dzień nieeksponowane obiekty z działu historycznego wystawione dla szerokiej publiczności. Jest to efekt naszej współpracy z Narodowym Bankiem Polskim.

Wystawa prezentuje 28 wybranych obiektów — monet i banknotów kolekcjonerskich przekazanych przez Narodowy Bank Polski. Eksponaty umieszczone zostały w dwóch specjalnie przygotowanych gablotach i stanowią część limitowanych emisji o wysokiej wartości historycznej, edukacyjnej i kolekcjonerskiej.

Monety i banknoty kolekcjonerskie to szczególna forma upamiętnienia ważnych wydarzeń, postaci oraz motywów z dziejów Polski. Wydawane są przez NBP w ograniczonych nakładach i często wykonane są z metali szlachetnych. Ich celem jest nie tylko popularyzacja wiedzy, ale też budowanie świadomości historycznej i kulturowej. Wśród eksponatów odnaleźć można m.in. monetę kolekcjonerską wydaną z okazji 500. rocznicy urodzin Anny Jagiellonki, a także monety upamiętniające 160. rocznicę Powstania Styczniowego, sowiecką agresję na Polskę z 17 września 1939 roku czy niemiecki obóz dla polskich dzieci w Łodzi.

Czas trwania: kwiecień - czerwiec 2025.

Kuratorzy: prof. UMCS, dr hab. Tomisław Giergiel, Karolina Gara - Dział Historyczny Muzeum Zamkowego w Sandomierzu

Walgierz Udały – bardzo silny, bogaty i piękny – poślubił królewnę Heligundę i był to dopiero początek historii o miłości, zdradzie i karze, wspomnianej m.in. w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza.

Jest to barwna historia o legendarnym pogańskim władcy Walgierzu Udałym. Cykl ilustracji inspirowany średniowiecznymi iluminacjami, nawiązuje do zapisanej w Kronice Wielkopolskiej (koniec XIII w.) legendy O Walterze i Helgundzie. Anonim autor Kroniki, wykorzystał motywy z lokalnego podania wiązanego z dworem Henryka Sandomierskiego (ok. 1130-1166), pierwszego władcy Księstwa Sandomierskiego rezydującego w Sandomierzu i Wiślicy. Walgierz Udały – bardzo silny, bogaty i piękny – poślubił królewnę Heligundę i był to dopiero początek historii o miłości, zdradzie i karze.

Wystawa prezentowana w przestrzeni foyer przed Salą Rycerską, przedstawia cykl 31 pięknie zdobionych ilustracji. Ekspozycję dopełniają obiekty archeologiczne z okresu XI - XIV w. m.in. Miecz z Zawichostu, Bełty kusz z Zamku sandomierskiego czy kopia denaru Bolesława IV Kędzierzawego z wizerunkiem Henryka Sandomierskiego.